Leczenie zatkanych kanalików łzowych u dzieci


Spis treści


Wśród wielu struktur oka duże znaczenie pełnią kanaliki łzowe. Mają one za zadanie odprowadzanie nadmiaru łez z worka spojówkowego do nosa. Jest to bardzo istotne, ponieważ łzy nawilżają rogówkę i spojówkę, a nieprawidłowości związane z ich wydzielaniem mogą powodować nieprzyjemne dolegliwości. Istotne jest to u dzieci i niemowląt.

 

ZATKANY KANAŁ ŁZOWY U NIEMOWLĄT

Przyczyny niedrożności dróg łzowych możemy podzielić na wrodzone lub nabyte. Zatkany kanał łzowy u niemowląt najczęściej wynika z przyczyn wrodzonych, natomiast u osób dorosłych występuje nabyta niedrożność przewodu nosowo-łzowego. Problemy związane z zatkanym kanałem łzowym u niemowląt mogą mieć znacznie bardziej poważne konsekwencje, niż tylko nadmierne łzawienie oczu. Jeśli dojdzie do zakażenia dróg łzowych, o co bardzo łatwo, pojawia się śluzowo-ropna wydzielina, może się dołączyć stan zapalny przyśrodkowego kącika oka, który, nieleczony, prowadzi do zapalenia spojówek i wszystkich z tym związanych konsekwencji. Dostrzeżenie u niemowlęcia uporczywego łzawienia wymaga szybkiej reakcji i wizyty w gabinecie okulistycznym, w celu przeprowadzenia szczegółowej diagnostyki dróg łzowych.

 

Znaczenie diagnostyki w leczeniu niedrożności dróg łzowych

Diagnozowanie niedrożności kanalików łzowych u niemowląt ma na celu przede wszystkim wykluczenie innych przyczyn nadmiernego łzawienia, a także precyzyjne określenie lokalizacji i stopnia niedrożności. Ze względów anatomicznych niedrożność można podzielić na:

  • górny przedworeczkowy typ niedrożności, który obejmuje nieprawidłowy przepływ łez przez punkty łzowe, kanaliki łzowe i kanalik wspólny;
  • dolny typ niedrożności, w którym nieprawidłowy jest przepływ łez przez woreczek łzowy i kanał nosowo łzowy.

Każdy z tych typów niedrożności wymaga nieco innego rodzaju leczenia. Wrodzone zaburzenia odprowadzania łez z worka spojówkowego zwykle obejmują nieprawidłowości występujące w górnej części dróg łzowych i dotyczą struktur takich jak punkty łzowe, kanaliki łzowe górne i dolne oraz kanaliki wspólne. Niedrożności te mogą wymagać specjalistycznego leczenia chirurgicznego w ośrodkach okulistycznych, które wykonują odtworzenie lub plastykę elementów aparatu łzowego.

Niechirurgiczne interwencje w przypadku noworodków i niemowląt

W przypadku małych dzieci dąży się do ograniczenia interwencji chirurgicznych, stosując początkowo inne metody, zwłaszcza, że niedrożność kanalików łzowych u niemowląt może być spowodowana niedorozwojem dróg łzowych, które z czasem rozwiną się prawidłowo. W większości przypadków dolegliwości ustępują samoistnie. U niemowląt, przy zatkanych kanałach łzowych masaż woreczka łzowego przynosi czasem dobre rezultaty i pomaga udrożnić kanaliki, jednak metodę wykonywania masażu musi zalecić i pokazać lekarz specjalizujący się w okulistyce dziecięcej.

W przypadku nadkażenia bakteryjnego i pojawienia się wydzieliny ropnej należy zastosować antybiotykoterapię w kroplach. Przed zakropieniem oczu należy usunąć wydzieliną ropną, np. poprzez przepłukanie worka spojówkowego solą fizjologiczną. Antybiotykoterapia nie może być prowadzona zbyt długo, ze względu na jej możliwe skutki uboczne: uodpornienie kolonii bakterii na stosowane antybiotyki, lub przejście w trudne do wyleczenie grzybicze zapalenie dróg łzowych. Przy stwierdzonej niedrożności trwałe wyleczenie stanów zapalnych nie jest możliwe.

Jeśli łzawienie i ropienie nie ustępuje, pomimo włączonego leczenia zachowawczego, nie należy zwlekać z leczeniem operacyjnym. Pomiędzy 3 a 6 miesiącem życia można podjąć próbę leczenia metodami mało inwazyjnymim, na przykład za pomocą sondowania.

Może się okazać, że tego typu zabiegi, jak również sondowanie (pot. “przepychanie”) kanałów łzowych u niemowląt poprawią sytuację jedynie na pewien czas. Jeśli problem nawraca, konieczne będzie zastosowanie bardziej inwazyjnych metod. Na szczęście charakteryzują się one bardzo wysoką skutecznością (na poziomie 85-95%) i bezpieczeństwem wykonywanych zabiegów. Leczenie zatkanych kanalików łzowych u niemowląt i małych dzieci, w przypadku niedrożności punktu łzowego, polega na jego rozszerzeniu za pomocą rozszerzadła Nettleshipa. Jeśli dwukrotna próba przeprowadzenia tego zabiegu nie przyniesie rezultatów, można zastosować wykonanie pionowego cięcia, lub dwóch cięć, bądź też laserową plastykę punktu łzowego.

Trudne w leczeniu są stany zapalne kanalików łzowych. Przy przewlekłym zapaleniu na tle bakteryjnym, z obrzękiem kanalików i złogami wewnątrz, stosuje się nacięcie spojówki od strony kanalika a następnie przepłukuje się kanalik roztworem penicyliny.

Chirurgiczne leczenie niedrożności dróg łzowych

Jeśli wszystkie powyższe metody nie przynoszą rezultatów, pozostają metody chirurgiczne. Przy częściowej niedrożności kanalika górnego, dolnego lub wspólnego wykonuje się intubację systemu kanalików, zaś przy całkowitej niedrożności, w zależności od jej lokalizacji, stosuje się zespolenie workowo-nosowe lub zespolenie kanalikowo-workowo-nosowe.

Przy niedrożnościach dróg łzowych typu dolnego, które częściej stanowią następstwo urazów, dlatego rzadziej występują u małych dzieci, początkowo stosuje się leczenie zachowawcze, antybiotykowe, oraz płukanie dróg łzowych. Takie postępowanie zmniejsza dolegliwości, jednak w celu skutecznego wyleczenie niezbędne jest także leczenie chirurgiczne, w postaci wytworzenia przetoki między woreczkiem łzowym a jamą nosową.

Zabiegi są całkowicie bezpieczne dla pacjenta i zapewniają ponad 90% skuteczność leczenia niedrożności dróg łzowych.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej i poznać metody leczenia niedrożności dróg łzowych umów wizytę z lekarzem specjalistą.