Udrażnianie kanalików łzowych i przewodu nosowo-łzowego

Kanaliki łzowe  rozpoczynają się punktami łzowymi leżącymi na brodawkach łzowych. Punkty łzowe prowadzą do górnego i dolnego kanalika łzowego, które w swym końcowym przebiegu uchodzą do woreczka łzowego osobno bądź poprzez wspólny przewód. Następnie przewód nosowo-łzowy łączy woreczek łzowy z jamą nosową, ściślej poniżej dolnej małżowiny nosowej.

Struktury mogące łatwo ulec zatkaniu

U dzieci z powodu:

• Wrodzona niedrożność dróg nosowych (najczęściej).
• Zatkanie przewodów łzowych spowodowane różnego typu urazami.
• Skrzywienie przegrody nosa.
• Oparzenia chemiczne, termiczne.
• Przewlekłe zapalenie zatok.
• Przebyte stany zapalne, wirusowe, grzybicze.
• Choroby nowotworowe.

U noworodków łzy zaczynają być wytwarzane w ciągu kilku dni po porodzie, aż do kilku tygodni po nim. Także objawy zatkania dróg łzowych pojawiają się odpowiednio później.

U dorosłych z powodu:

• Zatkanie przewodów łzowych u dorosłych jest najczęściej wynikiem różnego typu urazów (najczęściej).
• Skrzywienie przegrody nosa.
• Oparzenia chemiczne, termiczne.
• Przewlekłe zapalenie zatok.
• Przebyte stany zapalne, wirusowe, grzybicze.
• Choroby nowotworowe.
• Choroby autoimmunologiczne takie jak: sarkoidoza, ziarniak Wegenera.
• Gruźlica.
• Polipy.
• Mucocellae.

Objawy niedrożności dróg łzowych:

• Łzawienie (epiphora).
• Ból
• Zaczerwienie.
• Wydzielina śluzowo-ropna w oku (worku spojówkowym), często o barwie żółto-białej.
• Podrażnienie okolic oczu.
• Opuchlizna w okolicach przebiegu dróg łzowych.
• Infekcjom najczęściej towarzyszy gorączka.

Pierwszym objawem jest najczęściej łzawienie.

Symptomy mogą się nasilić w przebiegu zapalenia górnych dróg oddechowych (przeziębienie, zapalenie zatok). Ponadto podczas ekspozycji na wiatr, zimno czy promienie słoneczne objawy mogą stać się zauważalne lub mogą się nasilić.

Co zwiększa ryzyko zablokowania kanalików łzowych?

• Przedwczesne urodzenie.
• Problemy strukturalne i funkcjonalne dróg łzowych spowodowane np. infekcjami.
• W wywiadzie rodzinnym przypadki niedrożności dróg łzowych.

Leczenie:

• Chirurgiczne – unikatową metodą mikroendoskopii-laserowej.
• Znieczulenie: u dorosłych w znieczuleniu miejscowym, u dzieci w ogólnym.
• Trwa ok. 20 min.
• Wypis po ok. 1- 2 godzin po zabiegu.

Chirurgię dróg łzowych zespół naszego ośródka przeprowadza od 1992 roku. Do dnia dzisiejszego przeprowadziliśmy kilka tysięcy zabiegów udrażniania dróg łzowych wszystkimi znanymi metodami.

Metoda mikroendoskopii-laserowej polega na wprowadzeniu mikroendoskopu o śr. 0,4mm zblokowanego ze światłowodem lasera emitującego światło o dł. 980nm do kanalika łzowego. Chirurg okulista podczas całego zabiegu na całej długości dróg łzowych ma możliwość oceny stanu anatomicznego. W momencie wykrycia patologii uruchamiany jest laser i odtwarzane są drogi łzowe. Obecnie jest to jedyna metoda chirurgiczna, która pozwala dokonać pełnej rekonstrukcji dróg łzowych na każdym poziomie niedrożności pod kontrolą endoskopu. W przypadku rozległych uszkodzeń, możliwe jest wykonanie typowej klasycznej przetoki worka łzowego do jamy nosowej. Zabieg kończy wprowadzenie silikonowych rurek intubacyjnych, które usuwane są po 6-9 miesiącu.

Przykładowy endoskop stosowany w zabiegu mikroendoskopii-laserowej.

U dzieci głównie wykonywana jest rekonstrukcja dróg łzowych (rekanalizacja).
U dorosłych – przetoka woreczek łzowy z jamą nosową (dacryorhinostomia).

W rzadkich przypadkach całkowitej agenezji (wrodzonego braku) dróg łzowych lub też całkowitego zniszczenia w wyniku urazów chemicznych, termicznych, mechanicznych możliwe jest do przeprowadzenia sztuczne połączenia worka spojówkowego z jamą nosową (coniuctivodacryocystorhinostomia = CDCR) z implantacją tzw. rurki Johnsa. Zabieg ten wykonywany jest również metodą mikroendoskopii-laserowej, dzięki temu nie pozostawia żadnych blizn na twarzy.

Rekonstrukcja kanalików łzowych.
Możliwe są do przeprowadzenia metodą mikroendoskopową-laserową, jak również intubacji wstecznej (wprowadzenie zmodyfikowanej sondy Whorsta przez zdrowy kanalik wstecznie do kanalika uszkodzonego, usunięcie zrostów lub blizn laserem albo klasycznie-chirurgicznie.
W przypadku uszkodzenia obydwu kanalików możliwa jest rekonstrukcja metodą własną od strony worka łzowego lub kanalika wspólnego)

Leczenie zapaleń grzybiczych i Actinomycetes. 
Leczenie zapaleń grzybiczych i Actinomycetes polega na chirurgicznym usunięciu masy grzyba lub złogów Actinomycetes, a następnie włączeniu leczenia farmakologicznego. Leczenie to przeprowadzamy najczęściej poprzez naturalne otwory kanalików nie naruszając ciągłości ściany kanalików i nie pozostawiając blizn ani na skórze, ani na ścianie kanalika. W obecności olbrzymich złogów czasami jest konieczna canaliculotomia (nacięcie ściany kanalika i wydobycia złogów).

Leczenie dzieci.
U dzieci w naszym ośrodku polecamy wykonanie sondowania dróg łzowych zanim dojdzie do rozstrzeni worka łzowego (do 3-6 miesiąca życia). W przypadku istniejących już rozstrzeni i zachyłków worka łzowych i wrodzonego dacryomycopyocele (torbiel śluzowo-ropna) proponujemy wykonanie rekanalizacji dróg łzowych u dzieci nawet poniżej 1 r.ż.

Zalecenia po zabiegu:

• Powrót do normalnego trybu życia zwykle do 12 godzin po operacji;
• Kontrola po miesiącu od zabiegu.

Powikłania (bardzo rzadkie)

• Obrzęk powiek,
• Krwiak podskórny,
• Lekkie podkrwawienia z nosa,
• Uszkodzenie kanalików spowodowane niestosowaniem się do zaleceń.

+18

-10