Jaskra – Rodzaje
Jaskra jest postępującą chorobą neurodegeneracyjną narządu wzroku. Nieleczona prowadzi do nieodwracalnego uszkodzenia i zaniku nerwu wzrokowego, a w konsekwencji do całkowitej ślepoty. Występuje w kilku postaciach zasadniczo różniących się przyczyną, tempem postępu choroby i, co za tym idzie, metodami leczenia. Wspólną cechą większości rodzajów jaskry jest podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe, choć występuje także jaskra o normalnym ciśnieniu. Jakie zatem są rodzaje jaskry?
Podział jaskry ze względu na przyczynę wystąpienia choroby
Norma ciśnienia wewnątrzgałkowego wynosi od 12 do 21 mm Hg i wzrost tego ciśnienia uważany jest za główny czynnik ryzyka wystąpienia neuropatii jaskrowej. Nie jest on jednak podstawą rozpoznania jaskry; o tym decyduje, jaki wpływ na siatkówkę i nerw wzrokowy ma zwiększony ucisk na te narządy. Wzrost ciśnienia w gałce ocznej oznacza zakłócenie równowagi pomiędzy produkcją ciała szklistego wypełniającego oko, a odpływem jego nadmiaru poprzez kąt przesączania. Najbardziej podstawowy podział jaskry to jaskra otwartego kąta przesączania i jaskra zamkniętego kąta przesączania. Zdarza się, że przy ciśnieniu przekraczającym 21 mm Hg nie dochodzi do powstania uszkodzeń jaskrowych – jest to nadciśnienie oczne. Pacjent wymaga wtedy ścisłej kontroli.
W tym pierwszym przypadku mamy do czynienia z blokowaniem kanalików odprowadzających ciecz z wnętrza oka. Wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego jest wtedy nieduży, a postęp choroby powolny. Jaskra z otwartym kątem stanowi najbardziej powszechny typ jaskry i jest diagnozowana w niemal 90% przypadków tej choroby. Niestety, przed dość długi czas chory może nie zauważać uszkodzenia wzroku i postępu choroby i zgłosić się do okulisty dopiero wtedy, gdy ubytki w polu widzenia są już znaczne.
O wiele rzadziej występuje jaskra zamkniętego kąta przesączania. Do tego zaburzenia dochodzi wtedy, gdy kąt przesączania ulegnie całkowitemu zatkaniu, co doprowadza do gwałtownego wzrostu ciśnienia w gałce ocznej, które skutkuje wyraźnymi objawami. Chorobie towarzyszy silny ból głowy, światłowstręt, obfite łzawienie, możliwe są nawet mdłości i wymioty. Typowe przy tym rodzaju jaskry jest wystąpienie choroby tylko w jednym oku. Ten rodzaj jaskry określa się też mianem jaskry ostrej i osoba nią dotknięta wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej.
Inne rodzaje jaskry
W rzadkich przypadkach zdarza się uszkodzenie nerwu wzrokowego pojawiające się przy normalnym ciśnieniu wewnątrzgałkowym. Mamy wtedy do czynienia z jaskrą z niskim ciśnieniem, a przyczyną uszkodzeń są prawdopodobnie zaburzenia w dopływie krwi i tlenu do nerwu wzrokowego. Ten typ choroby diagnozowany jest wyłącznie na podstawie obserwacji oznak uszkodzenia nerwu wzrokowego, w tym badanie pola widzenia.
Jaskra może się pojawić jako choroba wrodzona. Dochodzi wtedy do niewłaściwego lub niepełnego rozwoju kąta przesączania w okresie prenatalnym. Noworodek z jaskrą wrodzoną wykazuje dość specyficzne objawy jak powiększenie oczu, nadmierne łzawienia, nadwrażliwość na światło, czy zamglenie rogówki.
Jeśli jaskra rozwija się jako rezultat uszkodzenia kąta przesączania w wyniku urazu oka, stanu zapalnego, guza, czy innej choroby oczu, takiej jak zaćma, albo ogólnoustrojowej, jak cukrzyca, mówimy o jaskrze wtórnej, bądź o jaskrze pourazowej. Na skutek działania pewnych leków może także wystąpić jaskra polekowa. Ryzyko wystąpienia tego rodzaju jaskry istnieje zarówno natychmiast po danym uszkodzeniu, bądź nawet wiele lat później. Może wystąpić zarówno w postaci jaskry otwartego kąta, jak i jaskry zamkniętego kąta przesączania.
