Na czym polega zaćma?
Soczewka to jeden z ważniejszych elementów układu optycznego oka. Znajduje się ona za tęczówką i jest współodpowiedzialna za tworzenie obrazów na siatkówce. Dzięki niej możliwe jest wyraźne widzenie bliży i dali. Niestety w wyniku kilku czynników może dojść do jej zmętnienia, które utrudnia lub uniemożliwia widzenie. Z naszego wpisu dowiesz się, na czym dokładnie polega zaćma.
Najważniejsze cechy soczewki oka
Soczewka w oku człowieka działa na podobnej zasadzie, jak ta znajdująca się w aparacie fotograficznym. Charakteryzuje ją obustronna wypukłość, dzięki czemu możliwe jest wyostrzanie się wzroku na obiekcie. Jest ona przezroczysta i skupia promienia światła, co warunkuje prawidłowe, przejrzyste widzenie. Najważniejszym budulcem soczewki jest krystalina, czyli białko przepuszczające promienie światła. Powstaje ono już w życiu płodowym, a w późniejszym okresie nie ulega regeneracji. Zdrowe oko posiada prawie przezroczysty aparat skupiający promienie światła. Niestety wraz z upływem lat tworzące soczewkę białko staje się coraz mniej przepuszczalne i ulega zmętnieniu. Gdy większość białka osiągnie taki stan, niemożliwe jest prawidłowe widzenie i mówimy wtedy o zaćmie.
Przyczyny powstawania zaćmy
Zaćma to choroba nazywana inaczej kataraktą lub utratą przezierności siatkówki. Polega ona na całkowitym lub częściowym zmętnieniu soczewki oka, w wyniku którego pacjent zgłasza problemy z prawidłowym widzeniem, a nawet może całkowicie utracić tę zdolność. Przyczyn tej dolegliwości może być wiele, choć najpowszechniejsza jest utrata przezierności związana z wiekiem nazywana zaćmą starczą. Oprócz tego może być ona także pourazowa, wrodzona, popromienna, polekowa lub metaboliczna. Może się także pojawiać w przebiegu niektórych chorób, takich jak: cukrzyca, jaskra (w szczególności wrodzona), galaktozemia czy retinopatia barwnikowa.
Pacjenci, u których pojawia się zaćma skarżą się na liczne dolegliwości związane z pogorszeniem widzenia, do których należą:
- pogorszenie widzenia przy słabym oświetleniu,
- potrzeba silniejszego światła do czytania,
- dwojenie obrazu w jednym oku,
- matowe widzenie barw (spadek poczucia kontrastu),
- konieczność częstej zmiany okularów,
- rozszczepianie świateł,
- zaburzenia w ocenie odległości.
Fakoemulsyfikacja soczewki sposobem na pozbycie się zaćmy
Zaćmy nie można leczyć farmakologicznie. Nie istnieją także sposoby, aby się przed nią uchronić. Nie znaczy to jednak, że pacjent, którego dotknęła katarakta skazany jest na problemy z widzeniem. Współczesna okulistyka daje możliwości leczenie, które pozwalają powrócić do pełnej sprawności, wymagają one jednak postępowania chirurgicznego. Najpopularniejszą metodą jest zastosowanie zabiegu fakoemulsyfikacji soczewki. Jest to najbezpieczniejsze postępowanie lecznicze, któremu każdego roku poddają się miliony osób.
Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym, za pomocą kropli znieczulających aplikowanych do oka, dzięki czemu jest bezbolesny. Czas jego trwania wynosi ok. 20 minut i na ogół w ciągu godziny pacjent może wrócić do domu. Podczas całego zabiegu lekarz okulista korzysta ze specjalnego mikroskopu, co gwarantuje najwyższą precyzję ruchów. Postępowanie chirurgiczne polega na wykonaniu cięcia wynoszącego 21,8 – 3 mm w gałce ocznej, przez które wprowadza się specjalną sondę wielkości końcówki długopisu. Urządzenie wytwarza ultradźwięki, które rozbijają i aspirują części zmętniałej soczewki. Kiedy torebka, w której znajdowała się soczewka jest pusta, następuje wszczepienie w jej miejsce sztucznej soczewki, która przed zabiegiem dobierana jest przez lekarza okulistę. Po zabiegu fakoemulsyfikacji i wszczepieniu sztucznej soczewki pacjent w krótkim czasie wraca do zdrowia. Na operowane oko założony jest opatrunek, który usuwa się następnego dnia podczas badania kontrolnego.
W związku tym, że nacięcie jest bardzo małe, nie ma potrzeby stosowania szwów, które mogłyby powodować dyskomfort. W rzadkich przypadkach zdarza się jednak, że soczewka jest zbyt twarda, aby można było ją było zmiękczyć ultradźwiękami. W takiej sytuacji stosowana jest metoda pośrednia, która wymaga wykonania większego otworu i założenia szwów.
Współczesna medycyna oferuje nie tylko operacyjne usunięcie zmętniałej soczewki, ale przez odpowiedni dobór soczewki sztucznej pozwala skutecznie wyrównać wadę wzroku. Pacjent po konsultacji z lekarzem może zdecydować się na wszczepienie specjalnej soczewki, która posiada układ dyfrakcyjny lub refrakcyjny zapewniający widzenie do dali i bliży bez konieczności stosowania okularów. Można ją ponadto wyposażyć w dodatkowy filtr żółty, który znacznie ogranicza ryzyko wystąpienia zmian zwyrodnieniowych siatkówki. Dostępne są również soczewki toryczne korygujący astygmatyzm. To wszystko pozwala w pełni uniezależnić się od okularów po zabiegu.
Podsumowując, zaćma do schorzenie związane najczęściej z wiekiem, którego nie da się uniknąć. Dzięki nowoczesnemu postępowaniu chirurgicznemu można jednak przywrócić wzrok do pełnej sprawności. Choć fakoemulsyfikacja soczewki to jedna z najbezpieczniejszych metod, trzeba pamiętać o tym, że żadna operacja nie jest całkowicie pozbawiona ryzyka. Poważne komplikacje przy operacji zaćmy zdarzają się jednak niezwykle rzadko.
