Przeszczepy rogówki
Przeszczep rogówki to jedna z ważniejszych operacji okulistycznych, która pozwala poprawić komfort widzenia, a nawet przywrócić wzrok. Spośród wszystkich operacji transplantacyjnych wykonywanych obecnie, przeszczepy rogówki są najczęstsze W przebiegu operacji zastępuje się segment nieprawidłowej rogówki kawałkiem zdrowej rogówki dawcy. Zabieg wykonywany jest na ogół w ramach chirurgii jednego dnia. Początkowy okres rekonwalescencji po przeszczepie rogówki wynosi od jednego do trzech tygodni. Podobnie jak w przypadku przeszczepów innych narządów, sukces przeszczepu rogówki nie jest gwarantowany. Ważne jest, aby omówić ryzyko związane z przeszczepem rogówki i oczekiwane wyniki z okulistą.
Kiedy potrzebny jest przeszczep rogówki?
Rogówka to przezroczysta część oka, która pozwala światłu wchodzić i skupiać się na siatkówce. Zwykle krystalicznie czysta rogówka może stać się mętna lub zniekształcona, powodując poważne pogorszenie wzroku lub ślepotę. Chorą rogówkę można z powodzeniem zastąpić poprzez przeszczep rogówki dawcy. Choroby oczu, które powodują nieodwracalne bliznowacenie, obrzęk lub ścieńczenie rogówki, w niektórych przypadkach wymagają przeszczepu rogówki w celu przywrócenia wzroku. Oprócz tego są także inne przyczyny, które powodują, że konieczny jest przeszczep. Należą do nich obrażenia oczu spowodowane ostrymi przedmiotami lub chemikaliami, a także infekcja oka wywołane wirusami lub bakteriami. Niekiedy zdarza się także, że zmętnienie rogówki pojawia się przy urodzeniu.
Przeszczep rogówki w stożku rogówki
W stożku rogówki rogówka stopniowo wybrzusza się do przodu, staje się cieńsza i bardziej nieregularna. W związku z tym niekiedy konieczny jest przeszczep. Przeszczep rogówki w przypadku stożka rogówki stanowi około 1 na 4 wszystkich wykonanych przeszczepów rogówki. Jednak na liczba stopniowo maleje przez stosowanie metod hamowania postępu choroby – cross-linkingu (link). Operacja polega na zastąpieniu nieprawidłowo ukształtowanej środkowej części rogówki podobną wielkością centralną częścią normalnej rogówki dawcy. Do optymalizacji dopasowania stosuje się techniki laserowe lub konwencjonalną mikrochirurgię. Rogówkę dawcy mocuje się na miejscu za pomocą szwów, które zwykle usuwa się po okresie gojenia trwającym 6-18 miesięcy.
Rodzaje przeszczepów rogówki
- Przeszczep drążący polega na przeszczepieniu tkanki pełnej grubości. Po transplantacji stosuje się leki immunosupresyjnie – miejscowo lub ogólnie. Często jednak w wyniku gojenia się rany powstają wysokie astygmatyzmy, które są korygowane soczewkami twardymi.
- Przeszczep warstwowy w przypadku stożka usuwana jest warstwa do błony Descemeta, dzięki tej technice jest mniejsze ryzyko odrzutu przeszczepu, powikłań śródoperacyjnych i pooperacyjnych. Jednakże uzyskuje się nieco słabszą ostrość widzenia niż w przeszczepie drążącym. Ze względu na bezpieczeństwo procedury technika ta jest często polecana.
- Keratoplastyka śródbłonkowa ma na celu usunięcie chorej tkanki z tylnych warstw rogówki. Zabieg ten obejmuje usunięcie śródbłonka oraz warstwy tkanki zwaną błoną Descemeta, do której przyczepiony jest śródbłonek. Następnie w miejsce usuniętej tkanki wszczepiana jest zdrowa tkanka dawcy. Wyróżniamy tutaj dwa rodzaje operacji.
Descemet Stripping Endothelial Keratoplasty (DSEK) to pierwszy rodzaj keratoplastyki śródbłonkowej. Zabieg ten polega na zastąpieniu do jednej trzeciej rogówki przez zdrową tkankę dawcy. DSEK jest stosowane głównie w przypadku chorób takich jak obrzęk rogówki, spowodowany dysfunkcją śródbłonka.
Drugi rodzaj operacji to Keratoplastyka Śródbłonka Błony Descemeta (DMEK). W porównaniu z DSEK, DMEK wykorzystuje znacznie cieńszą warstwę tkanki dawcy. Tkanka używana w DMEK jest niezwykle cienka i delikatna, co sprawia, że zabieg jest trudniejszy niż DSEK, ale równocześnie powszechnie stosowany. DMEK pozwala na szybszy powrót do normalnej ostrości wzroku oraz zazwyczaj daje lepsze wyniki.
Keratoplastyka blaszkowa przednia (ALK) to zabieg polegający na usunięciu chorej tkanki z przednich warstw rogówki. W przeciwieństwie do keratoplastyki śródbłonkowej, ALK pozostawia tylną warstwę śródbłonka na miejscu. Rodzaj operacji ALK dobierany jest indywidualnie dla pacjenta, w zależności od głębokości uszkodzenia rogówki.
W przypadku powierzchownych uszkodzeń rogówki stosuje się powierzchniową przednią blaszkową keratoplastykę (SALK). Zabieg ten polega na zastąpieniu tylko przednich warstw rogówki. SALK jest stosowane głównie przy bliznach rogówkowych lub dystrofii rogówki.
Gdy uszkodzenie rogówki sięga głębiej, stosuje się operację głębokiej keratoplastyki blaszkowej przedniej (DALK). Podczas tego zabiegu zdrowa tkanka dawcy jest mocowana w celu zastąpienia usuniętej części rogówki.
Wybór odpowiedniej metody przeszczepienia rogówki zależy od indywidualnych potrzeb pacjenta oraz stanu jego rogówki. Wszystkie wymienione techniki keratoplastyki mają na celu przywrócenie prawidłowego funkcjonowania rogówki i poprawę jakości życia pacjenta.
