Jaskra – Diagnostyka i badania
Przy jaskrze dużo mówi się o ciśnieniu wewnątrzgałkowym, jednak podwyższone wartości tego ciśnienia nie są wcale objawem jaskry. Są jedynie wskazaniem do przeprowadzenia dalszej diagnostyki, w celu określenia oddziaływania zwiększonego ciśnienia na odżywienie i ukrwienie nerwu wzrokowego. Jeśli nerw wzrokowy ulega uszkodzeniu, a następnie zanikowi, wtedy możemy mówić o jaskrze. Oczywiście mając świadomość podwyższonego ciśnienia w oku możemy podejmować działania profilaktyczne, dlatego tego rodzaju sygnałów nie należy lekceważyć.
Profilaktyka i badania przy podejrzeniu jaskry
Z uwagi na podstępny charakter jaskry i brak wczesnych objawów przy przewlekłym typie tej choroby, który dotyczy ponad 90% przypadków, najważniejszym działaniem jest profilaktyka. Każdy z nas powinien przynajmniej raz na dwa lata zbadać sobie wzrok, nawet jeśli nie ma wskazań do noszenia okularów. Podczas takiej rutynowej wizyty w gabinecie okulistycznym badane jest między innymi ciśnienie wewnątrzgałkowe. Wykonuje się je za pomocą urządzenia zwanego tonometrem. Prawidłowy zakres ciśnienia wynosi od 12 do 21 mm Hg.
Jeśli wynik jest podwyższony, stanowi on wskazanie do bardziej szczegółowych badań. Badanie dna oka wykonuje się za pomocą urządzenia, które umożliwia odpowiednie oświetlenie i powiększenie narządów wewnątrz gałki ocznej, w celu dokonania obserwacji i oceny stanu tych narządów przez okulistę. Najnowszej generacji sprzęt do badania dna oka umożliwia także jego obserwację w podczerwieni oraz wykonanie fotografii dna oka, które stanowią dane porównawcze przy kolejnych badaniach.
Przy podejrzeniu jaskry istotnym badaniem jest też ocena pola widzenia czyli perymetria. Wykonuje się je na aparacie zwanym polomierzem. Pacjent obserwuje punkt fiksacyjny i sygnalizuje za pomocą przycisku moment pojawienia się świetlnego punktu w jego polu widzenia. Badanie wykonuje się osobno dla każdego z oczu, a jego wynikiem jest mapa pola widzenia, na której naniesione są punkty, które pacjent zobaczył, oraz te na które nie było reakcji, co sugeruje ubytek pola widzenia.
Badania obrazowe i ultrasonograficzne oka w jaskrze
Do zdiagnozowania zmian jaskrowych stosuje się nowoczesną aparaturę wykorzystującą technologie tomograficzne, mikroskopijne i ultrasonografię. Badania te służą ocenie stanu przedniego odcinka oka, przede wszystkim kąta przesączania, oraz tylnego odcinka oka, czyli ewentualnych zmian patologicznych będących skutkiem procesu chorobowego.
Do oceny kąta przesączania służy przede wszystkim obserwacja przedniego odcinka oka w dużym powiększeniu i przy oświetleniu za pomocą lampy szczelinowej, czyli gonioskopia. Wykorzystuje się także ultrabiomikroskopię (UBM), która nie tylko pozwala na analizę kształtu i wielkości kąta przesączania, ale także umożliwia ocenę grubości i położenia soczewki. Dzięki tomografii optycznej rozpoznać można mechanizm zamknięcia kąta przesączania.
Optyczna koherentna tomografia dna oka (OCT), obrazowanie grubości warstw włókien nerwowych (GDx) oraz badanie tomograficzne siatkówki (GCC) pozwalają na ocenę tylnego bieguna gałki ocznej, w tym ocenę stanu komórek zwojowych siatkówki, które ulegają zanikowi jako pierwsze. Daje to możliwość wykrycia najwcześniejszych zmian strukturalnych spowodowanych przez jaskrę. Ultrasonografia uwidacznia tylny biegun gałki ocznej i pomaga w ocenie jej długości.
Badanie PENTACAM, to jest specjalistyczna analiza przedniego odcinka oka. Urządzenie pozwala na wykonanie precyzyjnych pomiarów grubości (pachymetrii) i krzywizny (keratometrii) rogówki, oraz głębokości komory przedniej oka. Umożliwia także dokładne zobrazowanie kątów przesączania oraz konfiguracji tęczówki.
