Wszczepy / soczewki fakijne – metoda korekcji wad wzroku, alternatywa do laserowej korekcji wzroku
Soczewki fakijne to nowa generacja soczewek, które pozwalają na korektę nawet bardzo dużej wady wzroku. Są alternatywą dla zabiegów laserowych i sposobem na wyeliminowanie potrzeby noszenia okularów bądź soczewek kontaktowych. Ich skuteczność obserwuje się w szerokim zakresie wad wzroku – w krótkowzroczności, nadwzroczności i przy astygmatyzmie.
Co to są soczewki fakijne?
Termin „fakijna” pochodzi od greckiego „fakos”, co oznacza… po prostu soczewkę. To zdublowanie słowa soczewka w nazwie ma odniesienie do metodologii zabiegu – polega on na wszczepieniu dodatkowej, syntetycznej soczewki, pomiędzy tęczówkę a własną soczewkę pacjenta.
Elastyczne sztuczne soczewki wykonane są z kolameru – materiału biokompatybilnego, który powstał na bazie kolagenu i jest bardzo dobrze tolerowany wewnątrz struktur oka.
Jak wygląda implantacja soczewki fakijnej?
Przygotowanie do zabiegu wymaga jedynie założenia wygodnego ubrania i nieużywania kosmetyków wokół oczu. Dobrze, jeśli osobie poddawanej zabiegowi towarzyszy ktoś bliski.
Sam zabieg wszczepiania soczewki fakijnej wykonywany jest ambulatoryjnie, w znieczuleniu miejscowym, które osiąga się za pomocą znieczulających kropli do oczu. Pacjent zachowuje pełną świadomość podczas zabiegu. Polega on na wykonaniu niewielkiego, 2 milimetrowego cięcia rogówkowego, przez które wprowadza się materiał stabilizujący struktury oka. Następnie zwinięta soczewka syntetyczna wprowadzona zostaje, przy użyciu specjalnego aplikatora, do przedniej komory oka, pomiędzy tęczówkę a własną soczewkę pacjenta. Po umieszczeniu we właściwym miejscu soczewka fakijna rozwija się i rozprostowuje. Dzięki temu, że nacięcia jest malutkie, nie ma potrzeby zakładania szwów.
Cały zabieg trwa kilkanaście minut. Długość okresu rekonwalescencji jest uzależniona od czynników indywidualnych, ale zwykle poprawa widzenia jest zauważalna wkrótce po zabiegu. Do wizyty kontrolnej, która następuje następnego dnia po zabiegu, dobrze jest pozostawić na zoperowanym oku opatrunek, zaś przez około 3 tygodnie po zabiegu należy stosować krople przeciwzapalne, unikać wysiłku fizycznego oraz intensywnego światła słonecznego, a także nie trzeć oczu. W niewielu przypadkach mogą wystąpić trudności z widzeniem dwuocznym, ale już tydzień do dwóch tygodni po zabiegu można przeprowadzić operację drugiego oka.
W odróżnieniu od zabiegów laserowych implantacja soczewki fakijnej jest zabiegiem odwracalnym, gdyż soczewkę można po prostu w razie potrzeby usunąć. W przypadku, gdy pacjent osiągnie wiek w którym należy zoperować zaćmę, usuwa się soczewkę fakijną, własną jak przy standardowym zabiegu zaćmy i wszczepia się nową na miejsce własnej soczewki.
Komu zabieg wszczepienia soczewki fakijnej może przynieść najwięcej korzyści?
Zabieg implantacji soczewki fakijnej dedykowany jest przede wszystkim dla pacjentów, którzy mają wysoką wadę wzroku, to jest:
- krótkowzroczność w zakresie od -0,5 do -18,0 D
- nadwzroczność w zakresie od +0,5 do +10,0 D
- astygmatyzm w zakresie do 6,0 D
W przypadku większych wad operacja nie jest wykluczona, jednak decyzję może podjąć wyłącznie okulista, po przeprowadzeniu wszelkich niezbędnych badań.
Pacjenci powinni mieć ponad 21 lat, gdyż do tego wieku u większości osób wada wzroku może jeszcze ulegać zmianom. Warunkiem niezbędnym do przeprowadzenie zabiegu jest ustabilizowana od co najmniej roku wada wzroku. Pacjent nie powinien być też starszy niż 45 lat, gdyż skuteczność tego zabiegu u osób, u których występuje starczowzroczność związana z twardnieniem i zmniejszeniem elastyczności własnej soczewki, jest niepotwierdzona. Tutaj możemy zaproponować refrakcyjną wymianę soczewki RLE. Usunięcie własnej soczewki i wszczepienie nowej, która będzie korygować wadę wzroku, a dodatkowo może dać możliwość widzenia do bliży i dali.
Procedury diagnostyczne przed zabiegiem wszczepienia soczewki fakijnej
Jeśli spełniasz powyższe warunki i cieszysz się ogólnym dobrym stanem zdrowia, to możesz być kandydatem do chirurgicznej korekcji wady wzroku z wykorzystaniem soczewki fakijnej. Ostateczną decyzję jednak zawsze podejmuje okulista po przeprowadzeniu szczegółowego, kompleksowego badania okulistycznego. Obejmują one:
- wywiad – czyli potwierdzenie wieku pacjenta oraz stabilności wady wzroku, a także historię chorób występujących wśród członków rodziny;
- badanie refrakcji oka zarówno z korekcją (okulary, soczewki kontaktowe), jak i bez;
- badanie przedniego odcinka oka;
- pomiar głębokości komory przedniej każdego z oczu z wykorzystaniem technik biometrycznych (ultrasonografii lub tomografii optycznej, PENTACAM);
- pomiar średnicy źrenicy oka;
- badanie dna oka po rozszerzeniu źrenic;
- ocenę stanu komórek śródbłonka;
- topografię rogówki, czyli ocenę jej kształtu i regularności;
- pachymetrię, czyli ocenę grubości rogówki.
Przeciwwskazania do przeprowadzenia implantacji soczewki fakijnej
Zabieg wszczepienia syntetycznej soczewki nie będzie przeprowadzony u osób, które nie spełniają kryterium wieku i stabilizacji wady wzroku.
Występują też ogólnoustrojowe przeciwwskazania do przeprowadzenia zabiegu:
- choroby układowe tkanki łącznej (wg dawnej terminologii „kolagenozy”; choroby autoimmunologiczne: m.in. reumatoidalne zapalenie stawów, sklerodermia, toczeń, łuszczyca, guzkowe zapalenie tętnic, zespół Sjögrena i inne);
- zmiany hormonalne, zwłaszcza te utrudniające gojenie (w tym także ciąża i laktacja);
- niekontrolowana cukrzyca i inne schorzenia endokrynologiczne;
- choroby nowotworowe;
- choroby serca, wszczepiony rozrusznik serca;
- choroby skóry;
- choroby przebiegające z osłabieniem odporności organizmu, w tym AIDS;
- czynne choroby infekcyjne.
Drugą grupą przeciwwskazań są przeciwwskazania okulistyczne:
- schorzenia rogówki, dystrofia śródbłonkowa rogówki;
- zaburzenia tęczówki (aniridia, zanik tęczówki itp.);
- rumień tęczówki;
- nieprawidłowa źrenica (stały wymiar źrenicy powyżej 4,5 mm lub wymiar źrenicy powyżej 6,5 mm w ciemności);
- zaćma;
- zbyt płytka komora przedniej
- mała gęstość komórek śródbłonka, zwykle poniżej 2000/mm2;
- przewlekłe lub nawracające zapalenie błony naczyniowej;
- odwarstwienie siatkówki lub odwarstwienie siatkówki w wywiadzie;
- retinopatia;
- jaskra;
- zwyrodnienie plamki lub inne patologie plamki.
Optomed specjalizuje się w korekcji wad wzroku w stożku rogówki (choroba oczu dająca bardzo skomplikowane wady wzroku dochodzące nawet do 15 dioptrii cylindrycznych), gdzie przy użyciu kilku metod (cross-linking, wszczepy fakijne, INTACS z lub bez soczewek kontaktowych twardych) można było uzyskać pełną ostrość widzenia.
