Ortokorekcja – soczewki ortokeratologiczne
Ortokorekcja, inaczej ortokeratologia, to metoda poprawy widzenia stosunkowo nowa i w Polsce jeszcze mało znana. Za tą trudną nazwą kryje się sposób na poprawę wady wzroku – krótkowzroczności – który jest niechirurgiczny, nieinwazyjny, odwracalny, skuteczny i prawie zupełnie nieuciążliwy. Soczewek ortokeratologicznych używa się bowiem… w nocy, podczas snu. Za to w dzień widzi się zupełnie normalnie, bez żadnych dodatkowych pomocy.
W jaki sposób działają soczewki ortokeratologiczne?
Szansa na dobre widzenie bez okularów czy soczewek kontaktowych? Chyba każdy, kto nosi okulary, chciałby przynajmniej spróbować takiej metody. Jest ona dostępna dla krótkowidzów o wadzie wzroku do -9,00 D sferycznej, wyrównuje także astygmatyzm do -2,75 D cylindrycznej. Pozwala również korygować nadwzroczność do +3,00 D i pogorszenie widzenia do bliży wraz z wiekiem zwane prezbyopią lub starczowzrocznością. Zakresy wartości mogą się różnić u niektórych pacjentów – dużo zależy też od kształtu rogówki, jej topografii. Metoda ta wykorzystuje specjalne twarde soczewki najnowszych generacji, gazoprzepuszczalne i zapewniające dostęp substancji odżywczych do powierzchni rogówki.
Takie stabilnokształtne soczewki zakłada się na noc, a rano zdejmuje. Podczas snu soczewka poprzez delikatny nacisk oddziałuje na rogówkę oka, zmieniając jej przednią krzywiznę. Dzięki odkształceniu – spłaszczeniu – centralnej części rogówki, zmienia się jej optyka, w związku z czym widziany obraz zostaje zogniskowany dokładnie na siatkówce, czyli tam, gdzie powinien być ogniskowany.
Odkształcenie początkowo utrzymuje się przez kilka godzin, co pozwala pacjentowi widzieć ostro przez część dnia i stopniowo ten czas się wydłuża, aż po kilku tygodniach wystarczy stosowanie soczewek co drugą noc (przy mniejszych wadach wzroku). Okres dobrego widzenia zależy od kilku czynników – długość stosowania soczewek ortokorekcyjnych, wielkość wady, a także plastyczność tkanki rogówki i jej podatność na odkształcenie.
Korekta ortokeratologiczna to metoda w pełni odwracalna, to znaczy, że jeśli zaprzestanie się stosowania soczewek przez więcej niż dwie noce, wracają one do swego pierwotnego kształtu.
Kto może skorzystać na używaniu soczewek ortokeratologicznych?
Metoda ortokorekcji wady wzroku przynosi najlepsze efekty u dzieci i młodzieży szkolnej, łącznie z zatrzymaniem postępującej krótkowzroczności. Z badań prowadzonych nad tą metodą wynika, że wśród pacjentów stosujących soczewki ortokeratologiczne wada wzroku narasta o 50% wolniej lub jej narastanie zostaje całkowicie zahamowane. Z tym, że należy pamiętać, że u osób u których wada jest na tyle wysoka, że nie da się wyrównać w pełni wyrównać wady, nadal utrzymuje się efekt hamowania rozwoju krótkowzroczności.
Warto także stosować ortosoczewki, jeśli jest się sportowcem bądź osobą prowadzącą aktywny tryb życia, gdyż eliminują one konieczność noszenia okularów, czy zwykłych soczewek kontaktowych optycznych. Dla przykładu pływacy i osoby uprawiający sport wodny podczas którego jest wysokie ryzyko zachlapania oczu, nie powinni stosować soczewek kontaktowych w trakcie uprawiania sportu z uwagi na ryzyko poważnych chorób oczu Z tego względu polecane są też osobom pracujących w zadymionych, zapylonych pomieszczeniach, gdzie noszenie soczewek kontaktowych może powodować podrażnienie oka.
Jeśli wada wzroku jest większa niż -9,0 D sferyczna stosowanie ortokorekcji nie rozwiąże niestety problemu. Jednak nadal utrzymuje się efekt hamowania wady. Tutaj korzystna będzie operacja lub zabieg laserowy. Przy niższych wadach jednak nie warto narażać się na ryzyko komplikacji.
Przeciwwskazania do stosowania ortokorekcji i skutki uboczne
Jak przy wszystkich procedurach medycznych, tak i w tym przypadku występują sytuacje i schorzenia, które eliminują kandydatów na podjęcie korekty wady wzroku za pomocą soczewek do stosowania podczas snu. Te przeciwwskazania to:
- choroby oczu: zaćma, jaskra, stożek rogówki;
- urazy oczu dotyczące rogówki, spojówki lub powiek;
- zakażenia rogówki na tle wirusowym, bakteryjnym, grzybiczym;
- zmiany zwyrodnieniowe rogówki;
- blizny rogówki,
- stany zapalne powiek i brzegów powiek;
- zespół suchego oka;
- niekorzystny (zbyt płaski lub zbyt wypukły) kształt rogówki;
- choroba organizmu, która może mieć wpływ lub pogorszyć się poprzez stosowanie soczewek;
- reakcje alergiczne oka;
Wysoki astygmatyzm może nie być w pełni wykorygowany ortokorekcją.
Wprawdzie powikłań tej metody jest niewiele, jednak zdarzają się uszkodzenia nabłonka rogówki, przyleganie soczewki bądź decentracja soczewki. Wynikają one zwykle z niewystarczającego nawilżenia oka, złej pielęgnacji soczewek, a także stosowania leków ogólnych, które mogą zmniejszać produkcję łez, np. antykoncepcji hormonalnej.
Dobór ortosoczewek w gabinecie okulistycznym
Przed wizytą w gabinecie okulistycznym, na której mają się odbyć badania kwalifikacyjne, należy zaprzestać noszenia soczewek miękkich 7 dni , zaś soczewek twardych 1 m-c . Badania kwalifikacyjne obejmują:
- badanie ostrości wzroku,
- pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego,
- badanie dna oka,
- pomiar refrakcji oraz keratometrię,
- komputerową topografię rogówki,
- badanie przedniego odcinka oka w lampie szczelinowej.
Na bazie uzyskanych wyników okulista zamawia soczewki dopasowane do konkretnego pacjenta. Czas oczekiwania to zwykle ok. 3-4 tygodni. Na wizycie aplikacyjnej soczewka jest przymierzona, a jej ułożenie skontrolowane w lampie szczelinowej. Pacjent zostaje też przeszkolony w zakresie stosowania i pielęgnacji soczewek.
Wizyta kontrolna powinna się odbyć w niektórych przypadkach dzień po założeniu, a zawsze po tygodniu, i kolejna po miesiącu. Jeśli w tym czasie soczewki nie spełniają swojej roli bądź sprawiają jakikolwiek dyskomfort, można je wymienić w ramach gwarancji dopasowania. Kolejne wizyty kontrolne należy przeprowadzać co ok. pół roku, a dobrze dobrane i właściwie pielęgnowane soczewki ortokeratologiczne powinny służyć pacjentowi przynajmniej rok, lecz nie dłużej niż dwa lata.
Bo celem jest kontrola i zatrzymanie narastania krótkowzroczności
Krótkowzroczność to problem cywilizacyjny. Odsetek osób z tą wadą wzroku wciąż wzrasta i obecnie niemal 40% osób w Polsce wymaga korekty krótkowzroczności. W większości noszą okulary bądź soczewki kontaktowe, a u większości młodych ludzi w okresie wzrostu wada pogłębia się o kilka dioptrii.
Najczęstsze powikłania krótkowzroczności to wysokie ryzyko odwarstwienia siatkówki, powstania patologicznych naczyń siatkówki, przedarć, do całkowitej ślepoty włącznie.
Ortokorekcja znacząco spowalnia lub nawet zatrzymuje proces rozwijania się krótkowzroczności u dzieci i młodzieży.
