Dlaczego należy udać się do okulisty podczas ciąży?
Jedną z głównych przyczyn, dla których należy udać się do okulisty podczas ciąży, jest sprawdzenie, czy występujące schorzenia układu wzrokowego pozwolą na bezpieczny poród siłami natury. Jest to spowodowane faktem, że skurcze podczas drugiego etapu naturalnego porodu znacząco podnoszą ciśnienie wewnątrzgałkowe, a to z kolei może prowadzić do poważnych powikłań. Wśród nich znajduje się między innymi ryzyko odwarstwienia siatkówki i nawracające krwotoki do ciała szklistego. Na wizytę w szczególności powinny wybrać się kobiety cierpiące na:
- Cukrzycę,
- Retinopatię cukrzycową,
- Jaskrę,
- Stożek rogówki,
- Zwyrodnienie obwodu siatkówki,
- Krótkowzroczność.
Myopia
U wszystkich pacjentek z krótkowzrocznością należy wykonać szczegółowe badania okulistyczne zarówno na początku ciąży, jak i po upływie 30 tygodnia. Wizyta powinna koncentrować się na wykryciu zwyrodnień siatkówki, które towarzyszą myopi częściej, niż innym wadom wzroku. Ewentualne zmiany zabezpiecza się fotokoagulacją laserową najpóźniej miesiąc przed rozwiązaniem. Należy zaznaczyć, że krótkowzroczność sama w sobie nie jest jednoznacznym przeciwwskazaniem do porodu naturalnego. Jedynie obecność neowaskularyzacji naczyniówkowej kwalifikuje pacjentkę do cięcia cesarskiego, ze względu na ryzyko wystąpienia krwawienia podsiatkówkowego, które może prowadzić nawet do całkowitej utraty wzroku.
Cukrzyca i retinopatia cukrzycowa
W czasie ciąży zachodzi wiele zmian hormonalnych, a te sprzyjają rozwojowi lub progresji wykrytej wcześniej retinopatii cukrzycowej. Dodatkowo wzrost frakcji wyrzutowej serca, który również towarzyszy ciąży, powoduje zwiększony przepływ naczyniowy, co obciąża naczynia siatkówki i pogłębia retinopatię. Pacjentki z tymi schorzeniami powinny pojawić się u lekarza okulisty w każdym trymestrze ciąży (jeśli nie stwierdzono retinopatii lub w przypadku postaci prostej) i przynajmniej raz w miesiącu, gdy istnieje podejrzenie pogłębienia wady w kierunku retinopatii cukrzycowej przedproliferacyjnej i proliferacyjnej. Ta ostatnia odmiana może być wskazaniem do porodu poprzez cesarskie cięcie. Najlepiej, jeśli pacjentki chorujące na cukrzycę skonsultują się z okulistą jeszcze przed planowaną ciążą.
Jaskra i stożek rogówki
Jaskra związana jest ze zwiększonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym (IOP), które powoli prowadzi do nieodwracalnego uszkodzenia nerwu wzrokowego. Głównym celem leczenia jaskry jest obniżenie ciśnienia w gałce ocznej, aby spowolnić zachodzące zmiany. Natomiast podczas porodu naturalnego występują silne wahania ciśnienia wewnątrz gałkowego. W I i II etapie porodu IOP wrasta, aby po zakończonych skurczach gwałtownie spaść. Taka niestabilność jest niebezpieczna i może prowadzić do progresji zmian jaskrowych w polu widzenia, ograniczając je. Jeśli u pacjentki zostanie zdiagnozowana jaskra z dużymi zmianami, istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że nie będzie mogła rodzić siłami natury.
Podobnie sytuacja ma się w przypadku ostrego lub zaawansowanego stożka rogówki. Wahania IOP podczas porodu mogą prowadzić do obrzęku, dekompensacji (której często towarzyszy silny ból), a nawet perforacji rogówki, czyli jej przerwania.
Stany pooperacyjne i nagłe stany okulistyczne
Aby zdecydować, jaka forma rozwiązania będzie dla pacjentki najlepsza, należy wziąć pod uwagę także tzw. stany pooperacyjne i nagłe stany okulistyczne. Zalicza się do nich:
- Przebytą operację witreoretinalną,
- Laserową korekcję wad wzroku,
- Urazy gałki ocznej,
- Operację odwarstwienia siatkówki, która miała miejsce miesiąc przed rozwiązaniem.
Dodatkowo kobiecie w ciąży może doskwierać suchość oka, ze względu na zmniejszoną ilość wytwarzanych łez i zmienionej struktury filmu łzowego. Oprócz tego widziany obraz może być lekko rozmyty. Istnieje także prawdopodobieństwo wystąpienia zaburzenia widzenia zmierzchowego oraz zmniejszenie peryferyjnego pola widzenia. Są to naturalne zjawiska, które powinny ustąpić po urodzeniu dziecka. Jeśli jednak dolegliwości te będą wyjątkowo uporczywe, należy jak najszybciej udać się na badanie okulistyczne.
